【尊厳Well-Kaigo】鏡に映る自己

―「顔」と「脳」が語る、人間の尊厳―

朝の隅田川から始まる問い
おはようございます。利久です。
今日も隅田川沿いを歩きながら「ウエルエイジング・アワー」ウォーキングラジオをお届けします。
秋の東京は冷たい風が落ち着き、穏やかな青空が広がっています。川面には鳥たちがゆっくりと泳ぎ、陽の光が静かに反射しています。

今日のテーマは「【尊厳Well-Kaigo】鏡に映る自己」。
皆さんは一日に何回、鏡を見ますか？そして、そこに映る顔が“自分”だと、当たり前のように理解していますよね。
しかし、もしそれがわからなくなったとしたら――それは「認知症」という現象の中で、非常に重要な意味を持ちます。

自分を認識する力――2歳の奇跡
人はいつ、自分の顔を「自分」として認識できるようになるのでしょうか。
大阪大学の脳科学者・中野朱実氏の著書『顔に取り憑かれた脳』（講談社現代新書）によれば、それはおよそ2歳前後だといわれます。

1歳の子どもは、鏡の中の母親を見て「お母さん」とはわかりますが、そこに映る自分を「私」とは認識していません。
しかし2歳になると、突然その意識が芽生えます。
「これ、私だ！」――その瞬間に、人間の脳のある領域が発達し、「自己」と「他者」を区別する能力が生まれるのです。

この“鏡の自己認識”は、人間が「社会的存在」になる第一歩です。
自分の顔を見て、笑ったり、悲しんだり、整えたりする。
その行為には、脳と心の深い結びつきがあるのです。

鏡の中の「自分」がわからなくなるとき

ところが、高齢になり認知症が進行すると、この「自己認識」が少しずつ曖昧になります。
鏡に映った自分を他人と思い、「知らない人がいる」と不安になる方もいます。
それは、脳内で“自己像”を結ぶ神経回路が弱まり、記憶や感情との連携が途切れてしまうためです。

介護現場では、こうした現象が日常的に起きます。
顔を認識できないことから生まれる「見当識障害」、そしてそれに伴うBPSD（行動・心理症状）。
怒りや拒否、徘徊、混乱――それらの背景には「自分が誰なのか」という根源的な不安が潜んでいます。

介護とは、単なる生活支援ではなく、こうした「自己の揺らぎ」に寄り添う営みでもあります。
鏡を通して、もう一度“自分”を取り戻す――その支援こそ、尊厳介護の核心にあるのではないでしょうか。

顔と心――メイキャップセラピーの力
先日、メイキャップセラピーの専門家と対話する機会がありました。
彼女は言いました。
「化粧とは、心を映す鏡。共感、傾聴、承認がなければ成り立ちません」と。

顔に触れることは、心に触れること。
その人が「自分を大切に思える」瞬間を取り戻すことなのです。
介護の現場でも、清潔ケアや整容支援の中で、この“自己回復”の時間をいかに確保できるかが大きな鍵になります。

笑顔を引き出すメイク、表情を取り戻すマッサージ、そして優しい言葉。
それらはすべて「尊厳」を再生する小さなリハビリテーションです。

鏡とAI――ロボットが映す“もう一つの自己”
私は今、会話型AIロボットの開発支援にも関わっています。
これは人の形をしていなくても、自然な会話を通じて感情を引き出す“共感型ロボット”です。

その実験の中で注目しているのが「笑顔」の変化です。
AIとの対話によって、利用者の表情はどう変化するのか？
会話の回数、声のトーン、目線の動き――すべてがデータ化されることで、笑顔の「再生プロセス」を科学的に測ることができます。

興味深いのは、人は自分の顔が“少しだけ変わる”ことに快感を覚えますが、変化が大きすぎると強い違和感を感じるという研究結果です。
整形や過度な加工が「自分らしさ」を損なうのも、この脳の反応と関係しています。
つまり、人は“変化と安定の間”にあるとき、最も心地よさを感じるのです。

AIロボットの表情設計にも、まさにこのバランスが求められています。
機械のようでもなく、人間の真似でもなく、「共感できる存在」としての表情づくり――これは尊厳介護の新しい挑戦です。

言葉を超えるコミュニケーション
介護現場では、言葉だけでは伝わらない感情がたくさんあります。
目線、声のトーン、間の取り方、距離感――そのすべてが非言語コミュニケーションです。
特に外国人介護士が増えるなかで、「言葉の意味」だけでなく「表情の意図」を読み取る力が大切になっています。

AIが分析した表情データを介護教育に活用できれば、ケアの質は大きく変わるでしょう。
笑顔が生まれる瞬間、安心の表情、拒否のサイン――それらを数値化し、ケアプランに反映できる日が近づいています。

介護の未来と尊厳の再定義
介護ロボットやAI導入に対しては、「監視される」「冷たい」といった不安の声もあります。
しかし、技術は人を置き換えるためではなく、「人を支えるため」にあります。
データの解析をAIが担い、人が“心”に集中できるようになる。
それが本当の意味での「人間中心のテクノロジー」です。

人手不足の中でも、AIと人が協働すれば、介護の質を高め、働く人の負担を減らすことができます。
そして、分析から生まれる新しい知見が、介護経営や地域包括ケアの仕組みにも好影響を与えるでしょう。

鏡に映る“もう一人の自分”
鏡の中の自分を「自分」と感じる。
それは、単なる視覚情報ではなく、心と脳がつくり出す“尊厳の体験”です。
子どもが2歳で初めて自分を知り、高齢者が再びそれを失っていく――その循環の中に「人間の物語」があります。

私たちはいま、その物語をAIと共に紡ごうとしています。
介護現場に科学を、そして科学に“心”を。
それが「尊厳Well-Kaigo」の新たな章の始まりです。

朝、鏡の前に立つとき――
「これが自分だ」と静かに感じられること。
その当たり前が、どれほど尊いことかを、今日もう一度、確かめてみませんか？

ご質問は本サイトの「お問い合わせ欄」からお気軽にお寄せください。

【尊严Well-Kaigo】镜中映照的自己
——「面孔」与「大脑」诉说的人类尊严——

从清晨的隅田川开始的思考
早上好，我是利久。
今天依然一边沿着隅田川散步，一边为大家带来《Well-Aging Hour》步行广播。
秋日的东京，冷冽的风渐渐平息，温柔的蓝天铺展开来。河面上，水鸟悠然地游动，阳光在水波上闪烁着安静的光。

今天的主题是「【尊严Well-Kaigo】镜中映照的自己」。
每天，你会照几次镜子呢？而当你看到镜中的脸时，会自然地意识到那就是“自己”吧。
然而，如果有一天，你不再能认出那是自己——这正是「认知症（痴呆）」这一现象中，极其重要的一部分。

认知“自我”的力量——两岁的奇迹
人类从何时起，能够将镜中的脸认作「自己」呢？
据大阪大学脑科学家中野朱实教授在其著作《被面孔附身的大脑》（讲谈社现代新书）中指出，大约在两岁左右。

一岁的孩子虽然能认出镜中母亲的样子，却还不能理解镜中出现的那个小人是“我”。
而到了两岁，这种意识突然萌发——
“那是我！”
就在这一刻，大脑中某个区域开始发育，“自我”与“他者”的界限被建立。

这种“镜像自我认知”是人类成为「社会性存在」的第一步。
照镜子、整理仪容、笑一笑、叹一口气——这些看似平凡的行为，实则是大脑与心灵深度连接的体现。

当镜中的“我”变得陌生
然而，当人步入高龄、认知症逐渐进展时，这种“自我认知”会慢慢模糊。
有些高龄者会把镜中的自己当作陌生人，说：“有个不认识的人在房间里。”
那是因为大脑中连接“自我形象”的神经回路减弱，与记忆、情感的联系被切断。

在照护现场，这样的情况并不少见。
无法识别人脸，会引发“定向障碍”，并伴随出现BPSD（行为与心理症状）。
愤怒、拒绝、徘徊、混乱……这些外在的行为，其根源常常是“我是谁”这一深层的不安。

照护，不仅是生活支援，更是陪伴「自我摇曳」的过程。
通过镜子，帮助人再次找回“自己”——
这种支持，正是尊严照护的核心所在。

面孔与心灵——化妆疗法的力量
前些日子，我与一位化妆疗法专家进行了长谈。
她说：“化妆，是心灵的镜子。没有共感、倾听与接纳，就无法成立。”

触摸面孔，就是触摸心灵。
那是帮助一个人重新找回「自我珍惜」感受的瞬间。
在照护现场，如何在清洁护理与整容支持中，为高龄者保留这一“自我恢复”的时间，是关键所在。

让人展露笑容的妆容、唤醒表情的按摩、以及一句温柔的话语——
这些，都是重建「尊严」的小小复健。

镜子与AI——机器人映照的“另一自我”
如今，我也参与了会话型AI机器人的开发工作。
这种机器人虽然没有人的外形，却能通过自然的对话，唤起使用者的情感。

在实验中，我特别关注「笑容」的变化。
与AI对话后，使用者的表情会发生怎样的转变？
会话的次数、声音的语调、目光的移动——这些都可以被数据化，从而科学地测量“笑容重生的过程”。

有趣的是，研究显示，当人的面孔发生“轻微变化”时，会感到愉悦；
但若变化过大，就会产生强烈的不适感。
过度整形或滤镜加工导致“失去自我感”，正是大脑对此反应的结果。
换句话说，人最舒适的状态，是处于“变化与稳定之间”的平衡点上。

AI机器人的表情设计，也正需要这种平衡。
既不像机器那样冷漠，也不像人类那样模仿——
而是作为一个“可以共感的存在”出现。
这，正是尊严照护的新挑战。

超越语言的沟通
在照护现场，许多情感无法仅凭语言表达。
目光、语调、停顿、距离感——这些都是非语言沟通的重要元素。
随着外国籍照护员的增加，理解“语言的意思”之外，还需要读懂“表情的意图”。

如果能将AI分析的表情数据应用于照护教育，照护质量将会显著提升。
笑容出现的瞬间、安心的神态、拒绝的信号——
这些情绪特征被量化后，未来可以直接反映到照护计划中。

照护的未来与尊严的再定义
面对AI与照护机器人的引入，人们常担心“被监视”“太冷漠”。
但技术的本意，并非取代人，而是支撑人。
让AI承担数据分析的工作，使照护者能专注于“心灵的陪伴”，这才是真正的人本科技。

在人员短缺的时代，AI与人类的协作能够提升照护质量、减轻工作负担。
从分析中获得的新知识，也将促进照护经营与社区照护体系的升级。

镜中映照的“另一个我”
当我们在镜前看到“那是我”时，
这不仅是一种视觉信息，更是一种由心与脑共同构筑的“尊严体验”。
孩子在两岁时第一次认出自己，
而高龄者在晚年重新失去这一能力——
在人生的循环中，藏着人类的故事。

如今，我们正尝试与AI共同书写这段故事。
让科学走进照护，让照护注入温度。
这，就是「尊严Well-Kaigo」的新篇章。

清晨，当你站在镜前——
能静静地说一句“这就是我”。
请再一次，感受这份看似平凡却无比珍贵的幸福。

欢迎通过本网站的「咨询栏」与我们联系。

【การดูแลที่มีศักดิ์ศรี Well-Kaigo】ภาพสะท้อนของตัวตนในกระจก
— “ใบหน้า” และ “สมอง” ที่บอกเล่าเรื่องราวของศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ —

คำถามยามเช้าริมแม่น้ำสุมิดะ
สวัสดีตอนเช้า ผมริคิวเองครับ
เช้าวันนี้ ผมยังคงเดินเลียบแม่น้ำสุมิดะ พร้อมออกอากาศ “Well-Aging Hour” เวอร์ชันวอล์กกิ้งเรดิโอเช่นเคย
โตเกียวในฤดูใบไม้ร่วงเริ่มมีอากาศเย็นลง ลมสงบ ท้องฟ้าสีฟ้าใสทอดยาวเหนือสายน้ำ แสงอาทิตย์สะท้อนระยิบระยับบนผิวน้ำที่นกกำลังว่ายน้ำอย่างสงบ

หัวข้อวันนี้คือ “【การดูแลที่มีศักดิ์ศรี Well-Kaigo】ภาพสะท้อนของตัวตนในกระจก”
ทุกคนส่องกระจกวันละกี่ครั้ง? เมื่อคุณมองเห็นใบหน้าในนั้น คุณย่อมรู้ทันทีว่านั่นคือ “ตัวฉัน”
แต่ถ้าวันหนึ่ง คุณไม่สามารถรับรู้ได้ว่านั่นคือคุณเอง จะเป็นอย่างไร?
สิ่งนั้นเกี่ยวพันกับ “ภาวะสมองเสื่อม” อย่างลึกซึ้งและสำคัญยิ่ง

พลังแห่งการรับรู้ตัวตน — ปาฏิหาริย์ของวัย 2 ขวบ
มนุษย์เริ่มรู้ว่าภาพในกระจกคือ “ตัวเอง” ตั้งแต่อายุเท่าไร?
ตามงานวิจัยของศาสตราจารย์ อากามิ นาคาโนะ จากมหาวิทยาลัยโอซาก้า ในหนังสือ “สมองที่ถูกครอบงำด้วยใบหน้า” กล่าวว่า ช่วงเวลานั้นคือราว 2 ขวบ

เด็กอายุ 1 ขวบ สามารถจำแม่ในกระจกได้ แต่ยังไม่เข้าใจว่าภาพที่เห็นคือ “ฉัน”
จนเมื่ออายุ 2 ขวบ จู่ ๆ สำนึกนั้นก็ปรากฏขึ้น
“นั่นฉันเอง!” — เป็นช่วงเวลาที่สมองพัฒนาบริเวณหนึ่ง สร้างความสามารถในการแยก “ตัวเอง” ออกจาก “ผู้อื่น”

การรับรู้ตนเองในกระจกนี้ คือก้าวแรกที่มนุษย์กลายเป็น “สิ่งมีชีวิตทางสังคม”
การมองหน้า การยิ้ม การเศร้า หรือการจัดแต่งใบหน้า ล้วนเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างสมองและหัวใจอย่างลึกซึ้ง

เมื่อ “ตัวฉัน” ในกระจกเริ่มเลือนหาย
แต่เมื่อเข้าสู่วัยชรา และภาวะสมองเสื่อมค่อย ๆ รุนแรงขึ้น ความสามารถในการรับรู้ตนเองก็เริ่มพร่ามัว
บางคนมองภาพในกระจกแล้วคิดว่าเป็น “คนแปลกหน้า” และเกิดความกลัว
เพราะวงจรประสาทที่เชื่อมโยงกับ “ภาพลักษณ์ของตนเอง” อ่อนแรงลง ความทรงจำและอารมณ์ไม่สามารถเชื่อมต่อกันได้

ในสถานดูแลผู้สูงอายุ เหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นบ่อยครั้ง
การไม่สามารถจำใบหน้าได้ อาจนำไปสู่ “ความสับสนในการรับรู้ทิศทางเวลาและสถานที่” และอาการ BPSD (ปัญหาทางพฤติกรรมและจิตใจ)
เบื้องหลังของความโกรธ การปฏิเสธ หรือความสับสน มักซ่อน “ความกลัวว่า ฉันคือใครกันแน่”

การดูแล จึงไม่ใช่แค่การช่วยเหลือด้านชีวิตประจำวัน แต่คือการอยู่เคียงข้าง “ความสั่นไหวของตัวตน”
การช่วยให้ผู้สูงอายุ “ค้นพบตัวเองอีกครั้งผ่านกระจก” อาจเป็นหัวใจแท้จริงของ 【การดูแลที่มีศักดิ์ศรี Well-Kaigo】

ใบหน้าและหัวใจ — พลังของเมกอัพบำบัด
ไม่นานมานี้ ผมได้สนทนากับผู้เชี่ยวชาญด้านเมกอัพบำบัด เธอกล่าวว่า
“การแต่งหน้า คือกระจกสะท้อนหัวใจ ถ้าไม่มีความเข้าใจ การรับฟัง และการยอมรับ มันก็จะไม่เกิดขึ้น”

การสัมผัสใบหน้า คือการสัมผัสจิตใจ
เป็นการช่วยให้คนๆ นั้น กลับมารู้สึกว่า “ฉันยังมีคุณค่า”
ในสถานดูแล การจัดสรรเวลาสำหรับ “การฟื้นคืนตัวตน” ผ่านการดูแลความสะอาดและความงาม คือจุดสำคัญ

การแต่งหน้าเพื่อเรียกรอยยิ้ม การนวดกระตุ้นกล้ามเนื้อใบหน้า และคำพูดอ่อนโยน
ทั้งหมดนี้คือ “การฟื้นฟูศักดิ์ศรี” ขนาดเล็กแต่ลึกซึ้ง

กระจกกับ AI — “อีกตัวตนหนึ่ง” ที่หุ่นยนต์สะท้อน
ตอนนี้ผมกำลังร่วมพัฒนา AI หุ่นยนต์สนทนา
แม้ไม่มีรูปร่างมนุษย์ แต่สามารถสนทนาอย่างเป็นธรรมชาติ และกระตุ้นอารมณ์ของผู้สูงอายุได้

สิ่งที่เราศึกษาเป็นพิเศษคือ “การเปลี่ยนแปลงของรอยยิ้ม”
เมื่อพูดคุยกับ AI ใบหน้าของผู้ใช้จะเปลี่ยนไปอย่างไร?
จำนวนครั้งที่สนทนา โทนเสียง ทิศทางสายตา ทั้งหมดถูกบันทึกเป็นข้อมูล เพื่อวัด “กระบวนการฟื้นคืนรอยยิ้ม” อย่างเป็นวิทยาศาสตร์

งานวิจัยพบว่า มนุษย์จะรู้สึกพึงพอใจเมื่อใบหน้าของตน “เปลี่ยนไปเล็กน้อย” แต่ถ้าเปลี่ยนมากเกินไป จะรู้สึกไม่สบายใจ
การศัลยกรรมหรือการตกแต่งภาพมากเกินไป ทำให้ “ความเป็นตัวเอง” ลดลง เพราะสมองรับรู้ถึงความไม่สมดุลนั้น
กล่าวคือ มนุษย์รู้สึกสบายที่สุด เมื่ออยู่ “ระหว่างการเปลี่ยนแปลงและความคงที่”

การออกแบบสีหน้าให้หุ่นยนต์ จึงต้องรักษาสมดุลนี้เช่นกัน
ไม่ให้ดูเป็นเครื่องจักรเกินไป แต่ก็ไม่เลียนแบบมนุษย์มากเกินไป
ให้เป็น “สิ่งมีชีวิตที่เราสามารถเข้าใจและรู้สึกได้” — นี่คือความท้าทายใหม่ของ 【การดูแลที่มีศักดิ์ศรี Well-Kaigo】

การสื่อสารที่เหนือกว่าคำพูด
ในสถานดูแลผู้สูงอายุ มีหลายความรู้สึกที่คำพูดไม่อาจถ่ายทอดได้
สายตา น้ำเสียง จังหวะ และระยะห่าง ทั้งหมดคือภาษาที่ไร้คำพูด
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อมีผู้ดูแลชาวต่างชาติเพิ่มมากขึ้น การเข้าใจ “ความหมายของสีหน้า” สำคัญไม่แพ้ “ความหมายของถ้อยคำ”

หากเรานำข้อมูลวิเคราะห์สีหน้าที่ได้จาก AI มาปรับใช้ในการอบรมผู้ดูแล คุณภาพของการดูแลจะก้าวกระโดด
รอยยิ้มที่เกิดขึ้น สีหน้าที่แสดงถึงความสบายใจ หรือสัญญาณของการปฏิเสธ สามารถนำมาแปลงเป็นตัวเลข และสะท้อนลงในแผนการดูแลได้ในอนาคตอันใกล้

อนาคตของการดูแล และการนิยามศักดิ์ศรีใหม่
หลายคนยังรู้สึกกลัว เมื่อได้ยินคำว่า “หุ่นยนต์ดูแล” หรือ “AI ในสถานดูแล”
กลัวว่าจะถูกเฝ้ามอง หรือว่าการดูแลจะเย็นชา ไร้หัวใจ
แต่แท้จริงแล้ว เทคโนโลยีไม่ได้มาแทนที่มนุษย์ มันมาเพื่อ “สนับสนุนมนุษย์”

เมื่อ AI รับหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูล ผู้ดูแลก็สามารถมุ่งเน้นที่ “หัวใจ” ของการดูแลได้เต็มที่
นี่แหละคือเทคโนโลยีที่ “ศูนย์กลางคือมนุษย์” อย่างแท้จริง

ในยุคที่ขาดแคลนแรงงาน การร่วมมือระหว่าง AI กับมนุษย์ จะช่วยยกระดับคุณภาพการดูแล และลดภาระงาน
ความรู้ใหม่ที่ได้จากการวิเคราะห์ข้อมูล ยังสามารถนำไปพัฒนาการบริหารจัดการ และระบบการดูแลผู้สูงอายุระดับชุมชนได้อีกด้วย

“ฉันอีกคน” ในกระจก
เมื่อเรามองกระจกแล้วรู้สึกว่า “นั่นคือตัวฉัน”
มันไม่ใช่แค่ภาพสะท้อนทางสายตา แต่คือ “ประสบการณ์แห่งศักดิ์ศรี” ที่สมองและหัวใจร่วมกันสร้างขึ้น
เด็กวัย 2 ขวบ ค้นพบตัวเอง ขณะที่ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม ค่อย ๆ สูญเสียสิ่งนั้นไป
ในวงจรนี้ คือเรื่องราวของมนุษย์ทั้งชีวิต

ตอนนี้ เรากำลังพยายามถักทอเรื่องราวนี้ ร่วมกับ AI
นำวิทยาศาสตร์มาสู่การดูแล และเติมหัวใจให้กับวิทยาศาสตร์
นี่คือบทใหม่ของ 【การดูแลที่มีศักดิ์ศรี Well-Kaigo】

เมื่อคุณยืนอยู่หน้ากระจกในยามเช้า
ลองพูดเบา ๆ กับตัวเองว่า “นี่คือตัวฉัน”
แล้วคุณจะรู้ว่าความรู้สึกเรียบง่ายนี้ ช่างมีค่ามากเพียงใด

หากมีคำถามหรือข้อคิดเห็น สามารถติดต่อเราได้ที่ “ช่องสอบถาม” บนเว็บไซต์นี้ครับ.

【Dignified Care Well-Kaigo】The Self Reflected in the Mirror
— How the “Face” and “Brain” Speak of Human Dignity —

A Question from the Morning by the Sumida River
Good morning, this is Rikyu.
As always, I’m bringing you today’s Well-Aging Hour while walking along the Sumida River.
It’s a calm autumn morning in Tokyo — the cold wind has settled, the sky is clear and blue, and the sunlight shimmers softly across the surface of the water where birds swim leisurely.

Today’s theme is “【Dignified Care Well-Kaigo】The Self Reflected in the Mirror.”
How many times a day do you look at yourself in the mirror? When you see your reflection, you naturally recognize it as you, don’t you?
But what if, one day, you could no longer recognize that image as yourself?
That experience holds deep meaning within the phenomenon we call dementia.

The Power of Self-Recognition — The Miracle of Age Two
When do humans first realize that the face in the mirror is their own?
According to Professor Akemi Nakano, a neuroscientist at Osaka University, in her book “The Brain Possessed by the Face”, it happens at around two years old.

A one-year-old child can recognize their mother in the mirror, but cannot yet understand that the reflection is “me.”
Then, suddenly, at around two, awareness dawns:
“That’s me!”
At that moment, a specific area of the brain matures, allowing the child to distinguish between “self” and “other.”

This mirror self-recognition marks the first step toward becoming a social being.
To look at one’s face, to smile, to frown, to fix one’s appearance — each act reflects a deep connection between the brain and the heart.

When the “Self” in the Mirror Becomes Unfamiliar
As we grow older and dementia progresses, this ability to recognize oneself gradually fades.
Some older adults look into the mirror and say, “There’s a stranger in my room.”
This occurs because the neural pathways that connect self-image weaken, and the link between memory and emotion begins to break down.

In care settings, such moments are not rare.
When facial recognition fails, it may lead to disorientation and to symptoms known as BPSD (Behavioral and Psychological Symptoms of Dementia) — anger, refusal, wandering, confusion.
Beneath these behaviors lies a deep fear: “Who am I?”

Care, therefore, is not merely physical or daily-life assistance.
It is the act of accompanying someone through the fragility of self.
Helping an older adult “rediscover themselves through the mirror” — that may be the true essence of Dignified Care (Well-Kaigo).

Face and Heart — The Power of Makeup Therapy
Recently, I had a conversation with a makeup therapy specialist.
She told me, “Makeup is a mirror of the heart. Without empathy, attentive listening, and acceptance, it cannot exist.”

To touch someone’s face is to touch their heart.
It helps them recover the precious feeling of “I still matter.”
In caregiving, ensuring this time for self-recovery — even within daily hygiene and grooming routines — is vital.

Makeup that draws out a smile, facial massage that restores expression, and gentle words of encouragement —
these are all small forms of rehabilitation that rebuild one’s dignity.

The Mirror and AI — The “Other Self” Reflected by Robots
I am currently involved in the development of conversational AI robots.
These are not humanoid robots, yet they can hold natural, empathic conversations that evoke emotional responses.

One of our main research focuses is the change in smiling patterns.
How does a user’s facial expression evolve through conversation with AI?
By recording data such as voice tone, gaze movement, and frequency of dialogue, we can scientifically measure the process of smile regeneration.

Interestingly, studies show that people feel comfortable when their faces change slightly, but when the change becomes too drastic, they feel discomfort.
Excessive cosmetic alteration or digital editing can diminish one’s sense of self — a reaction deeply rooted in brain processing.
In other words, humans feel most at ease when balanced between change and stability.

Designing a robot’s facial expression requires the same equilibrium —
neither too mechanical, nor a mere imitation of human faces.
It must be a presence that feels relatable and warm.
This represents a new challenge for Dignified Care Well-Kaigo.

Communication Beyond Words
In caregiving, emotions often transcend language.
A glance, a tone of voice, a pause, a sense of distance — all form part of nonverbal communication.
With more foreign caregivers joining the workforce, understanding not only “the meaning of words” but also “the intention behind expressions” has become essential.

If AI-based facial analysis can be used in caregiver education, the quality of care could improve dramatically.
Moments of smiling, looks of relief, subtle signs of rejection —
these could all be quantified and integrated into care planning in the near future.

The Future of Care — Redefining Dignity
Many people feel uneasy about the introduction of AI or care robots — fearing surveillance or coldness.
But technology is not here to replace humans; it exists to support them.
When AI handles data analysis, caregivers can focus more deeply on the heart of their work.
This is what truly human-centered technology means.

Even in times of labor shortage, collaboration between AI and people can elevate the quality of care and reduce burdens.
Moreover, the new insights gained through analysis will help improve management practices and community-based care systems.

The “Other Me” Reflected in the Mirror
When we look into a mirror and sense, “That’s me,”
it is not just visual recognition — it is a dignified experience created by the unity of mind and brain.
A two-year-old child first discovers their self;
an older adult with dementia may gradually lose it again.
Within this cycle lies the profound story of being human.

Today, we are beginning to weave that story together with AI —
bringing science into caregiving, and heart into science.
This marks a new chapter of Dignified Care Well-Kaigo.

So tomorrow morning, when you stand before the mirror,
pause for a moment and softly say, “This is me.”
And feel, once again, how precious that simple awareness truly is.

For inquiries or comments, please feel free to contact us through the “Contact Form” on this website.